Вирусты гепатит В[деу]
В вирусты гепатиті (аылш. Hepatitis B virus, HBV) — ВГВ вирусымен шаырылатын бауыр заымы себебінен, сараюымен жне зат алмасу процесіні бзылуымен тетін, зінен кейін жиі созылмалы гепатитке жне бауыр цирррозына келіп соатын инфекциялы ауру.
Этиологиясы.[деу]
1967 жылы табылан. Гепатовирусты тобына жатады. Оны геномы 2 жіпшелік ДНК молекуласынан алыптасады. Ішкі – сырты абыршатармен осылан сырты ортаа те тзімді. Кдімгі блме температурасында 3 ай бойы саталады. Тоазытышта 6 ай, атырылан трде 15-20 жыл бойы.
Эпидемиологиясы.[деу]
ВГВ- таралуы те ке. Инфекция кзі болып р трлі клиникалы ауруларымен ауыран адам жне созылмалы тасымалдаушылар болып табылады. Заымдану механизмі:
1. парентеральді;
2. ан.
Берілу жолдары.[деу]
Табии жне жасанды.
Жасанды жолдар:[деу]
теріні жне шырышты абаттарды заымдайтын манипуляциялар (операциялар, инъекциялар, эндоскопиялы тексерулер, манипуляциялар, педикюр, татуаж).
Табии жолмен:[деу]
жарааттанан тері абаттары арылы. Берілу факторлары:
1. ан;
2. плазма;
3. эритроциттер;
4. фибриноген;
5. протромбин.
Трмысты атынас арылы да беріледі:[деу]
трмысты зат, тіс щеткасы, ырынатын заттар, т.б. ВГВ-ны абылдау ммкіндігі те жоары. Инфицирлену кші СПИД-ке араанда 100 есе кп. ВГВ-мен 12 жаса дейінгі балалалар жне 30 жастан асан адамдар ауырады. Сыраттананнан кейін за уаыт иммунитет тзіледі.
Клиникасы.[деу]
ВГВ вирус бауыр паренхиманы, яни гепатоциттерге тробты болады.
1. сараю;
2. сараюсыз;
3. клиникалы крініссіз: а) субклиникалы; б) вирус тасымалдаушылы. Ауырлыы: жеіл, орташа, ауыр. Инкубациялы кезеі 40-180 кнге дейін. Сараю алдындаы кезеі 1-2 аптаа дейін созылады. Кейде одан да за. Бл кездерде ммкін болу синдромдар:
- артралгиялы – кбінесе тн;
- диспепсиялы;
- астеновегетативті;
- гриб тріздес;
- аралас;
- сирек трде болатын латентті кезе.
Сырат біртіндеп басталады. лсіздік, енжарлы, тбетіні тмендеуі, 2-5 кннен кейін таматан со жрегі айнып, сады. ату не іш ту. О жа абыра астында ауырлы жне ауырсыну сезімі болады. Артралгиялы синдром: сйек – буындары ауырып, мазалайды. Астеновегетативті синдром: лсіздік, енжарлы, бас айналу, бас ауыру, йысызды байалады. Сараю алдындаы кезені аяында зр оырланып, нжісі а тске айналады, алашыда склера, одан кейін теріде сараю байалады. Сараю кезеі 3-4-5 аптаа дейін жне одан да за болуы ммкін. Интоксикация белгілері дейді. Сараю белгілері де жоарылайды. йысыны бзылуы, эйфория, апатия, тітіркену байалады. Брадикардия, гипотония, бауыр жне ккбауырды лкеюі тн. анны жалпы анализінде: лейкопения, лимфацитоз, ЭТЖ- жоарылауы байалады. Жазылу кезеі 12 ай бойы.
Асынулары.[деу]
1. Жедел бауыр энцефалопатия (бауыр комасы);
2. Ісікті – асциттік синдром.
Диагностикасы.[деу]
1. сарысудаы арнайы маркерлерді анытайтын арнайы тесттер олданылады;
2. биохимиялы тесттер бауырды функциясыны жадайын крсетеді;
3. Hbs антигендерді анытау.
Міндетті трде ауруханада емдеу. Комплексті трде жргізіледі:
1. кн тртібі;
2. диета №5;
3, парентеральді трде дезинстоксикациялы ем;
4. белгілеріне байланысты. Ауыр аымда глюкокортикостеродттар преднизалон 40-60 мг/тулігіне дейін. Сулы – электролитті бзылыс балансын алпына келтіру шін гипокалоиемия кезінде панангин, аспаркам. Спазмолитикалы препараттар: но-шпа, эуфиллин. Ішекті тменгі резорбциясы болан жадайда антибиотик неомицин. Егер де холестаз белгілеріні айын трінде болан жадайда урсодеоксихолий ышылы (уросан, урсофальк) таайындалады.
Алдын алуы.[деу]
Иммунизация – е тиімді профилактикалы діс. 1982 жылы билогиялы препараттар атарына ВГВ-ге арсы коммерциялы вакцинаны пайда болуы бл инфекциямен тиімді кресуді ммкіншілігін туызады. азастан Республикасында ВГВ-а арсы вакцина салу лтты егуді календарлы жоспарлану 1992 жылы енгізілді. ВГВ-а арсы вакциянация салынады.
1. жаа туан нрестелерге;
2. анмен жмыс істейтін медициналы жмыскерлерге;
3. ан реципиенттерге (гемодиализ, гематология, бйрек ауыстыру орталыында);
4. медициналы жоары орталытарында, студенттерге.
ВГВ- вакцина профилактикасы рамында НВ антигені бар антиген вакцинамен жргізіледі. Бл вакцинанын бірнеше жерде плазмалы трде шаырады. Солтстік жнк Отстік Корея, ытай, ал ДНК рекомбинатты вакцинаны Бельгия, ытай, Куба, Франция, Япония, Швейцария, АШ шыарады. Вакцинация курсы 3 рет блшы етке егуден трады. Жаа туан балаларда 1-сі перзентханада туаннан кейінгі 24 саат ішінде. 2-сі 8 аптадан кейін (2 айда) АКДС-пен бірге. 3-сі 16 аптадаан кейін (4 ай) АКДС-пен бірге. Жоары жастаы балалар мен ересектерге егу жоспар:
1. алашы егу;
2. алашы егуден кейін 2 айдан со;
3. алашы егуден кейін 6 айдан со.
ВГВ-а арсы вакцинаны БЦЖ, АКДС, тірі жне сер еткен поливакциянациямен ызылша жне эпидемиялы паротитке арсы вакцинамен атар жасауа болады. Тек ана 1 шприцке баса вакциналарды араластыруа болмайды.
Пайдаланан дебиеттер:[деу]
1. Микробиология. В.Д.Тимаков,В.С.Левашев,Л.Б.Борисов.
2. Микробиология. Вербина Н. М., Каптерёва Ю. В.
3. “Жпалы аурулар” А.. Дйсенова
